Dobra umowa z przwoźnikiem

Joanna Kwinta, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Prawnej Joanna Makan & Joanna Kwinta Radcowie Prawni s.c. w Krakowie, www.kancelaria-kpmk.pl

Jaki jest charakter prawny umowy pomiędzy biurem podróży a przewoźnikiem autokarowym i jakie przepisy mają zastosowanie ?

Umowa pomiędzy biurem podróży a przewoźnikiem autokarowym, zawierana celem zrealizowania świadczeń oferowanych klientowi, jest umową przewozu osób, uregulowaną przepisami Kodeksu cywilnego (art. 774 - 778). Jest ona umową odpłatną i wzajemną. Stroną umowy przewozu jest z jednej strony przewoźnik, a z drugiej, biuro podróży, działające na rzecz swoich klientów. Do zawarcia takiej umowy może dojść już poprzez ustalenie istotnych jej postanowień, tj. przedmiotu i trasy przewozu oraz wynagrodzenia przewoźnika. Pomimo że forma pisemna nie jest wymagana przez przepisy, to zawarcie umowy pomiędzy biurem podróży a przewoźnikiem autokarowym powinno następować w ten właśnie sposób, tak aby uniknąć wątpliwości co do szczególnych warunków umowy, zwłaszcza z uwagi na fakt, iż beneficjentami umowy są klienci biura podróży. Ponadto, szczegółowe zasady dotyczące przewozu osób przez przewoźników autokarowych w zakresie ich obowiązków i odpowiedzialności regulowane są przez ustawę z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe. Należy również pamiętać, że zasady przewozu oraz związana z nimi odpowiedzialność przewoźników różnią się w przypadku transportu drogowego i lotniczego.

Na jakiej zasadzie polega odpowiedzialność przewoźnika względem biura podróży za nienależyte wykonanie usługi? Czy są w tym zakresie szczególne przepisy ?

Odpowiedzialność przewoźnika reguluje Kodeks cywilny. Generalną zasadą odpowiedzialności, przy świadczeniu usług turystycznych, jest odpowiedzialność biura podróży względem swoich klientów za właściwe wykonanie zobowiązań wynikających z umowy zawartej z przewoźnikiem. W przypadku nienależytego wykonania usługi przewozu, biurze podróży będzie przysługiwało roszczenie regresowe w stosunku do przewoźnika. Na tej podstawie biuro podróży może domagać się od przewoźnika naprawienia szkody, którą poniosło w związku z koniecznością zapłaty odszkodowania klientowi. Odpowiedzialność przewoźnika względem biura podróży jest odpowiedzialnością kontraktową, wynikającą z umowy pomiędzy dwoma profesjonalnymi podmiotami, nie znajdą więc tutaj zastosowania przepisy chroniące konsumentów. Biuro podróży w stosunku do przewoźnika musi wykazać powstanie szkody oraz jej wysokość.

Czy przewoźnik ponosi również odpowiedzialność bezpośrednio wobec turystów z jakiegokolwiek tytułu ?

W sytuacji zawarcia przez klienta z biurem podróży umowy o udział w imprezie turystycznej, wszelkie roszczenia związane z nienależytym wykonaniem poszczególnych świadczeń klient będzie kierował do biura podróży. Turysta jako konsument jest na słabszej pozycji wobec organizatorów turystyki, biur podróży, przewoźników, będących profesjonalistami, prowadzącymi działalność gospodarczą w sposób zawodowy, wobec powyższego uregulowania prawne ułatwiają klientowi dochodzenie swoich roszczeń bezpośrednio od biura podróży/organizatora turystyki. Odpowiedzialność biura podróży wobec klienta jest wyłączona jeżeli niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nie wynika z winy biura podróży ani przewoźnika, ponadto, jest wynikiem działania lub zaniechania ze strony klienta, bądź też szkoda została spowodowana przez osobę trzecią nie związaną ze świadczeniem usług lub została spowodowana działaniem siły wyższej.

Na jakie zapisy w umowie z przewoźnikiem powinien zwrócić szczególną uwagę właściciel biura podróży ?

Bardzo ważne jest precyzyjne określenie przedmiotu umowy, a więc trasy oraz liczby osób, a także terminu wyjazdu i przyjazdu, z dokładnością co do godziny. Istotnym elementem umowy przewozu będzie również zobowiązanie przewoźnika do zapewnienia transportu zastępczego w sytuacji np. awarii autokaru, niepodstawienia go na czas na miejsce wyjazdu, czy też innych nieprzewidzianych sytuacji, które mogą wpłynąć na realizację usługi przewozu. Najczęściej będzie to podstawienie innego autokaru, ale może być także zapewnienie innego środka transportu lub pokrycie jego kosztu. W zależności od planowanej trasy (lub konieczności jej zmiany) może zaistnieć konieczność poniesienia dodatkowych kosztów (np. płatne drogi lub parkingi). Warto w umowie wskazać podmiot ponoszący te koszty i sprecyzować co dokładnie składa się na wynagrodzenie. Wynagrodzenie za zrealizowaną usługę przewozu powinno zostać określone jednoznacznie, z zastrzeżeniem, że nie ulegnie podwyższeniu w przypadku wzrostu kosztów transportu (np. wzrost kosztów paliwa). Jeżeli umowa jest zawierana z przewoźnikiem, będącym podmiotem zagranicznym, należy w niej wskazać prawo właściwe oraz sąd właściwy do rozstrzygania sporów, aby uniknąć mogących pojawić się w tym zakresie wątpliwości. Wprowadzenie do umowy zapisów o karach umownych na wypadek jej niewykonania lub nienależytego wykonania może z kolei uprościć procedurę dochodzenia odszkodowania od przewoźnika. Na pewno niekorzystne dla biura podróży mogą okazać się zapisy w umowie zmierzające do ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika, gdyż takie samo ograniczenie nie przełoży się na stosunek pomiędzy biurem podróży a klientem.