RAPORT - Prawo na nowy rok

Kompleksowa ochrona praw pasażerów, niezależnie od środka transportu, jakim podróżują ulegnie zmianie. W latach 2012-2013 zacznie obowiązywać pierwszy na świecie zintegrowany system ochrony praw pasażerów. Ochrona konsumentów dokonujących zakupów w sieci zostanie wzmocniona.  

To konsument decyduje
Wzmocniona zostanie pozycja konsumenta dokonującego zakupów w sieci i poza lokalem przedsiębiorstwa, bowiem przepisy w tym zakresie weszły w życie z końcem 2011 r. (chodzi o dyrektywę 2011/83/EU w sprawie praw konsumentów). Państwa członkowskie, w tym Polska powinny implementować nowe przepisy do końca 2013 r. Na co powinni przygotować się przedsiębiorcy? Przede wszystkim nowe przepisy zakazują przedsiębiorcom stosowania ukrytych opłat. Pożegnamy zatem tzw. pułapki cenowe. Przedsiębiorca bowiem nie zastosuje już z góry zaznaczonych pól z dodatkowymi usługami. To konsument, zaznaczając konkretne pole, będzie decydował o tym, czy chce skorzystać z dodatkowych usług i możliwości oraz czy będzie za nie płacił. Chodzi o to, aby kupujący mógł świadomie dokonać wyboru np. czy ma ochotę skorzystać z dodatkowego ubezpieczenia na czas podróży oferowanego przez linie lotnicze lub z usługi pierwszeństwa przy wsiadaniu do samolotu. Co za tym idzie przedsiębiorca zawsze będzie musiał uzyskać wyraźną zgodę konsumenta na zakup dodatkowych usług. Jeśli jej nie otrzyma, a będzie stosował tzw. domyślne opcje, które konsument będzie musiał odrzucić w celu uniknięcia dodatkowej płatności, konsument będzie miał prawo do zwrotu tej płatności. 

Koniec z wygórowanymi opłatami za obsługę karty
Znikną również wygórowane opłaty za dokonywanie płatności przy użyciu karty kredytowej czy debetowej. Przedsiębiorca nie będzie mógł pobierać od konsumenta opłaty wyższej niż ta, którą sam poniósł w związku z obsługą transakcji za pomocą karty płatniczej. Podobne rozwiązania wprowadzono w wypadku korzystania przez konsumentów z infolinii. Tu również przedsiębiorca nie będzie mógł obciążać konsumenta opłatą za połączenie wyższą niż podstawowa. 

Więcej czasu na odstąpienie od umowy
Konsument będzie miał więcej czasu na odstąpienie od umowy zawartej przez internet lub poza lokalem przedsiębiorstwa np. z przedstawicielem handlowym. Zamiast dotychczasowych 10 dni będzie miał 14 dni na to, aby bez podawania przyczyny odstąpić od umowy. Co ważne jeśli sprzedawca będzie chciał, aby koszty zwrotu zakupionego towaru ponosił klient, będzie musiał go o tym wyraźnie poinformować przed zawarciem umowy (dokonaniem zakupu). Jednak od zasady 14-dniowego odstąpienia od umowy wprowadzono wyjątki m.in. dla branży turystycznej. 

Pasażer zawsze pod ochroną…
Unia Europejska z roku na rok obejmuje ochroną coraz szerszy krąg podróżujących różnymi środkami transportu. Obok funkcjonujących już od dawna przepisów rozporządzenia w sprawie ochrony praw pasażerów podróżujących drogą powietrzną kolejno pojawiają się nowe przepisy. W 2010 r. przyjęto rozporządzenie 1177/2010 o prawach pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową, które wejdzie w życie w grudniu 2012 r. Natomiast w 2011 r. przyjęto rozporządzenie 181/2011 dotyczące praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym, które wejdzie w życie z początkiem marca 2013 r. Co za tym idzie w UE ustanowiono pierwszy na świecie zintegrowany obszar praw pasażera obejmujący wszystkie środki transportu. 

…zyska nowe prawa
Zgodnie z przyjętymi regulacjami podróżujący drogą wodną uzyskają w szczególności prawo do zwrotu kosztów lub zmiany planu podróży w wypadku odwołania lub opóźnienia rejsu, czy do opieki (np. napojów, posiłków, 3 noclegów lub zwrotu kosztów za te noclegi do 80 euro za dobę). W sytuacji opóźnienia lub odwołania podróży będą mogli żądać odszkodowania w wysokości od 25 do 50 proc. ceny biletu. Na specjalną, bezpłatną pomoc będą mogły liczyć osoby niepełnosprawne, które dodatkowo zyskają prawo do odszkodowania w wypadku zniszczenia lub uszkodzenia sprzętu niezbędnego do poruszania się. 
Co do podróżujących autokarem to wszyscy pasażerowie podróżujący będą mieli prawo do informacji. Nie będą mogli być dyskryminowani ze względu na obywatelstwo lub niepełnosprawność, natomiast osoby podróżujące na trasach powyżej 250 km zyskają prawo do odszkodowania, prawo do opieki (napoje, posiłki, prawo do bezpłatnego telefonu), noclegu w wypadku odwołania usługi transportowej. Czy to znaczy, że szersza ochrona będzie dotyczyła jedynie pasażerów podróżujących powyżej 250 km? Ochroną będą objęci zarówno podróżni pokonujący całą trasę, jak również ci, którzy, będą przebywali jedynie niewielki odcinek drogi autokarem, którego trasa zgodnie z rozkładem będzie przekraczała długość 250 km. Zatem kluczowe znaczenie będzie miała zaplanowana długość trasy dla konkretnego autokaru, nie zaś odcinek drogi pokonywany przez pasażera.
Pasażerowie podróżujący na długich trasach tzn. powyżej 250 km zyskają prawo do ochrony w razie śmierci, obrażeń ciała lub strat w związku z wypadkiem drogowym – prawo krajowe nie może ustalać tu maksymalnego poziomu odszkodowania poniżej kwoty 220 tys. euro na pasażera i 1,2 tys. euro na sztukę bagażu. Zagwarantowano także zwrot 50 proc. ceny biletu w przypadku opóźnienia przekraczającego 120 minut w stosunku do planowanego czasu odjazdu, odwołania podróży i jeżeli przewoźnik nie zaoferuje pasażerowi zwrotu kosztów lub transportu alternatywnego. W wypadku odwołania usługi transportowej pasażerowie będą mieli prawo do opieki oraz noclegu, jeżeli będzie to konieczne, ze względu na czas oczekiwania na kolejne połączenie, z wyjątkiem odwołania z uwagi na złe warunki atmosferyczne. 

Planowane działania w 2012 r.
W 2012 mają ruszyć prace nad przeglądem tekstu dyrektywy w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek. Chodzi o to, aby rozwiązania przyjęte w dyrektywie odpowiadały dzisiejszym realiom, kiedy zamiast klasycznych wczasów, podróżujący wykupują transport u innego przedsiębiorcy, zakwaterowanie u innego, często korzystając przy tym ze stron internetowych. Należy zatem uaktualnić przepisy i dostosować je do coraz popularniejszego nabywania tzw. „dynamicznych pakietów wakacyjnych”, zamiast klasycznych. Do końca 2012 r. Parlament Europejski i Rada UE zobowiązały się przyjąć pakiet rozwiązań umożliwiających rozwiązywanie sporów na linii konsument-przedsiębiorca na drodze pozasądowej. W tym celu ma zostać utworzona ogólnounijna wspólna platforma internetowa. Ma ona umożliwić rozstrzyganie sporów za pośrednictwem internetu w ciągu 30 dni. Pozwoli to na znaczne ograniczenie kosztów rozstrzygania ich sporów na jednolitych zasadach niezależnie od tego, z jakiego państwa członkowskiego pochodzą konsument i przedsiębiorca. 

Prace na VAT
Kolejne zmiany, jakie planuje wprowadzić UE dotyczą podatku VAT. Ma on być przyjazny dla przedsiębiorców i sprzyjać wzrostowi gospodarczemu. Nowy system VAT powinien sprzyjać przedsiębiorcom, być prostszy i bardziej przejrzysty, powinien zmniejszyć obciążenie administracyjne, na jakie narażeni są teraz przedsiębiorcy. Nowy system VAT ma również stymulować
wzrost gospodarczy oraz zapobiegać nadużyciom podatkowym
i sytuacjom, w których nie jest pobierany podatek.